Złamania końca dalszego kości promieniowej w miejscu typowym tzw. „Loco typico”. 

Sezon zimowy w pełni. Na ulicach ślisko, co skutkuje dużą ilością urazów i złamań.

Postanowiłem pokazać, na przykładzie historii złamania mojej żony jak nowocześnie można leczyć jedne z najczęstszych złamań, czyli „złamania nadgarstka”.

Piszę o tym, ponieważ często poradniana rutyna sprowadza leczenie tych złamań tylko do unieruchomienia w longecie gipsowej przez 6 tyg. co jest kompletnym minimum. 

W tym artykule chciałem pokazać jakie są obecnie możliwości, aby jak najszybciej wrócić do sprawności, czyli jak ortopeda leczy złamanie u swojej żony…😊

Wstęp

Złamania „loco typico” to złamania dalszej części kości promieniowej i łokciowej. Mówiąc najprościej dotyczą one nadgarstka. Jest to jeden z najczęstszych złamań, ponieważ podczas upadku odruchowo podpieramy się ręką, która przejmuje wtedy cały impet spadającego ciała. Często też z tego powodu są to złamania z przemieszczeniem, czyli sytuacji, w której odłamy kostne trwale zmieniają swoje położenie względem siebie.

Pierwsza pomoc to unieruchomienie kończyny (może być coś sztywnego połączonego bandażem lub plastrem z ręką).

Jeśli widoczne jest przemieszczenie nie nastawiamy sami złamania. Unieruchamiamy, jak jest.

Następnie udajemy się do szpitala, gdzie po wykonanym zdjęciu rentgenowskim, najczęściej wykonuje się nastawienie złamania (staramy się odtworzyć ułożenie pierwotne kości) i zakłada unieruchomienie gipsowe. Jeśli złamanie nie daje się nastawić -zostajemy w szpitalu do leczenia operacyjnego (otwarte nastawienie i implantacja metalowej płytki). Jeśli nastawnie powiedzie się, chory z gipsem i skierowaniem do poradni ortopedycznej wychodzi do domu.

I co dalej…

Pierwszy tydzień

Zazwyczaj na SOR zakłada się tzw. „pół gips” (longeta gipsowa). Może ona być założona grzbietowo lub dłoniowo („od góry” lub „od dołu” – nie ma to znaczenia).

Longeta gipsowa jest do kończyny przybandażowa.

Taki rodzaj unieruchomienia jest zakładany, ponieważ w ciągu kilku pierwszych dni po złamaniu narasta mocno obrzęk ręki. Założenie pełnego, okrężnego unieruchomienia byłoby niebezpieczne, ponieważ mogłoby w razie obrzęku doprowadzić do niedokrwienia kończyny.

Bardzo istotne jest poprawne założenie longety gipsowej:

• gips nie może ściskać palców (pacjent powinien moc w miarę swobodnie rozłożyć palce)

• gips powinien sięgać maksymalnie do głów kości śródręcza, czyli powinien umożliwiać swobodne zginanie i prostowanie palców

• gips powinien umożliwiać swobodne ruchu kciuka

Postępowanie przez pierwsze dni:

1. Działamy przeciwobrzękowo:

– kończynę złamaną umieszczamy w temblaku

– podczas leżenia trzymamy kończynę powyżej serca

– w miejscu, gdzie nie ma gipsu przykładamy okłady z lodu (lód można stosować cały czas z krótkimi przerwami)

2. Ćwiczymy palcami: zginamy i prostujemy, rozkładamy i składamy (jak na filmie).

3. Działamy przeciwbólowo: niesteroidowe leki p-zaplne, paracetamol, tramadol, metamizol itp.

Powinniśmy osiągnąć komfort: ból zwiększa obrzęk.

Drugi tydzień

Zazwyczaj unieruchomienie założone w szpitalu zostaje na ręce przez pierwsze 2 tygodnie. W tym czasie ręka ulega dość dużym zmianą objętości: najpierw po złamaniu/nastawieniu narasta obrzęk, następnie zaczyna się zmniejszać.

W tym okresie należy dbać o to, aby unieruchomienie było na swoim miejscy, nie przesuwało się oraz dawało poczucie stabilności.

Zasady pielęgnacji unieruchomienia:

• nigdy nie odwijamy bandaża: unieruchomienie straci stabilność i złamanie może się przemieścić!!!

• jeśli czujemy, że gips się poluzował należy dowinąć do niego dodatkowy bandaż: Może to być bandaż elastyczny, dziany, bądź bandaż adhezyjny (samoprzylepny).

• jeśli gips na końcach uwiera można podłożyć w tym miejscu opaskę podgipsową i przyłapać ja od góry dodatkowym bandażem.

Zazwyczaj po 7-10 dniach wykonuje się RTG kontrolne. W tym okresie powinna się odbyć pierwsza kontrola ortopedyczna. W niektórych przypadkach wykonuje się zdjęcie jeszcze po 14 dniach. Ma ono na celu sprawdzić czy złamanie nie przemieszcza się. 

Jeśli złamanie ma tendencje do przemieszczania się, jest to czas, kiedy można jeszcze zastosować leczenie operacyjne: otwarte nastawienie złamania i stabilizację płytką.

Oczywiście nadal ćwiczymy palce i ruchy łokcia.

W okresie pierwszych tygodni palce zmieniają swój kolor: najpierw stają się fioletowe, następnie żółte. Jest to spowodowane krwiakiem w miejscu złamania, który zgodnie z siłą grawitacji przemiesza się do palców. 

Nie jest to powód do niepokoju!

 

 

Gojenie złamania

Jeśli zastawaliście się Państwo, czy w ortopedii ktoś wymyślił już coś, co przyspiesza gojenie złamania to teraz otrzymacie odpowiedź.

EXOGEN – jest to urządzenie, które przyspiesza gojenie złamań. Urządzenie emituje ultradźwięki, które działając na szparę złamania stymulując zrost kostny.

Chciałbym zwrócić uwagę, że nie jest urządzenie z „telemarketu” tylko przyrząd z bardzo dobrymi, naukowymi dowodami, potwierdzający jego skuteczność.

Z badań wynika, że terapia EXOGEN przyspiesza gojenie o 38%.

Terapia polega na przykładaniu sondy emitującej ultradźwięk miejsce złamania na 20 min dziennie. Aparat jest przenośny i wypożycza się go do domu.

Aby zastosować aparat prawidłowo należy wyznaczyć miejsce złamania oraz wyciąć okienko w gipsie tak, aby możliwe było przyłożenie sondy do skóry.

Następnie raz dziennie wykonujemy terapię, która trwa 20 min.

Terapię Exgoen można zastosować po pierwszej kontroli RTG, kiedy mamy potwierdzenie, że złamanie nie przemieszcza się. 

Trzeci i czwarty tydzień 

Po dwóch tygodniach od złamania można wymienić unieruchomienie. W tym czasie dochodzi do wstępnej konsolidacji zrosty, a longeta gipsowa osiąga granice swojej wytrzymałości.

Do wyboru jest obecnie wiele unieruchomień.

Ja stosuje ortezę Ortocast firmy ICAST.

Jest to orteza z tworzywa, którą po podgrzaniu dostosowuje się do kształtu ręki. Orteza jest sztywna jak gips, a jednocześnie bardzo lekka. Uwalnia też całkowicie palce, co jest bardzo istotne dla funkcjonowania pacjenta. Można się też w niej kąpać.

Wymianę gipsu należy wykonać na wyciągu, ponieważ jest to monet newralgiczny 

(ręka jest bez unieruchomienia). W ortezie wykonuje się okienko do stosowania aparatu Exogen.

Piąty tydzień

W tym okresie zalecam wykonanie kolejnego kontrolnego RTG. Jeśli widać na nim cechy zrosty można pozwolić na ściąganie ortezy i pierwsze ćwiczenia złamanego nadgarstka.

Szósty piąty

Po 5 tygodniach zalecam ściągnięcie unieruchomienia. Rozpoczynamy wtedy intensywniejszą rehabilitację. Teraz rozpoczyna się praca z rehabilitantem. Aparat Exogen stosuje się do końca szóstego tygodnia od złamania.

 

Podsumowanie w formie kalendarza

Złamanie 

Po 7 dniach RTG kontrolne oraz wdrożenie leczenia aparatem Exogen (ultradźwięki przyspieszające gojenie).

Po 2 tygodniach kolejne rtg kontrolne oraz wymiana unieruchomienie na gips termoplastyczny Icast.

Po 4 tygodniach rozpoczęcie ściąganie gipsu i pierwsze ćwiczenia nadgarstka.

Po 5 tygodniach odstawienie unieruchomienia i rehabilitacja ruchowa. 

Po 6 tygodniach odstawienie aparatu Exogen.

Przypadek ten pokazuje, jak można leczyć nowocześnie złamania końca dalszego kości promieniowej.🤓

Dla niewtajemniczonych „standard” to 6 tyg. unieruchomienia w gipsie (często także usztywniającym palce). Po 6 tygodniach zazwyczaj zaczynamy szukać rehabilitanta i dopiero rozpoczyna się długa droga do odzyskania sprawności…

Wynik czynnościowy po 7 tygodniach od złamania.

 

                                                                                                   

                                                                                                    Dr n. med. Maciej Siankowski